Het zuidelijk deel van de West Brabantse Waterlinie is in oude glorie hersteld, waardoor het een toeristische attractie van bijzondere aard is geworden. Het herstel van Fort Henricus bij Steenbergen en De Waterschans wordt in 2018 afgerond.
De Waterlinie tussen Bergen op Zoom en Steenbergen is één van de oudste waterlinies van ons land. Vanaf 1628 tot 1830 is het gebied van de waterlinie 6 maal gedurende in totaal 50 jaar onder water gezet om diverse Europese aanvalslegers tot staan te brengen. De linie bestond uit de vier forten: “de Roovere, Pinssen en Moermont ten noorden van Bergen op Zoom en Fort Henricus bij Steenbergen, alsmede grote omliggende open gebieden, die als er oorlog dreigde onder water konden worden gezet. Na de val van het Franse keizerrijk (1814) en de gewijzigde methoden van oorlogsvoeren is de functie als waterlinie opgeheven en is het gebied rond de forten 170 jaar aan zich zelf overgelaten, waardoor deze verscholen lagen in de natuur.
 |
 |
| Fort de Roovere 2011, oostzijde | Henricus, “werk in uitvoering” 2009 |
In 2002 hebben negen organisaties en overheden besloten de Forten de Roovere, Pinssen en Henricus, en de Liniewal tussen Fort de Roovere en Fort Pinssen, “boven water te halen” door de forten en de 1 km lange liniewal het oude aanzicht terug te geven.
In het zuidelijk deel van de waterlinie zijn in 2010 ruim 8 hectaren bos gekapt, de wallen en bastions hersteld, de grachten uitgegraven en gevuld met water. Het gebied oostelijk van de Liniewal (langs de Ligne) is uitgegraven tot beneden het grondwaterpeil, waardoor in het voormalige inundatiegebied weer een ideaal moerassig leefgebied is ontstaan voor salamanders, libellen, vogels en kleine zoogdieren. Fort Henricus in het noorden van de linie wordt in 2017 weer toegankelijk voor wandelaars en vanaf het water, als de herstelwerkzaamheden worden afgerond.
Een wandeling of een fietstocht door dit gebied, inclusief de bezichtiging van Fort de Roovere is zeer de moeite waard. Enerzijds omdat dit nog steeds bosrijke gebied uitnodigt tot een heerlijke natuurbeleving, maar ook omdat het de bezoeker een goede indruk geeft hoe Bergen op Zoom in de 17e eeuw werd verdedigd tegen vijandelijke legers. Cultuurhistorie en natuur gaan hier nauw samen. Voor routebeschrijvingen, zie onder Fiets- en wandelroutes in de verticale balk links.
 |
| Zuidelijk deel van de West Brabantse Waterlinie vanaf Fort Pinssen (linksonder) tot Fort de Roovere (rechtsboven) en de Liniewal daartussen met rechts daarvan vernatte gebieden (als voormalig inundatiegebied); luchtfoto VVV Brabantse Wal okt. 2011. |
Een bijzonder kunstwerk is de loopgraafbrug door de oostelijke gracht van Fort de Roovere. De wandelaar loopt met droge voeten door het water naar de overzijde. De trap naar de brug volgt de aarden profielen van de wal , loopt verdiept door de gracht en is daarmee zo goed als onzichtbaar. Het kunstwerk is verkozen tot BNA Gebouw van het jaar 2011 in de regio Zuid.
 |
| Loopgraafbrug bij Fort de Roovere tijdens de “inspectie” door Prof. Mr. P van Vollenhoven bij de oplevering van het herstel van de Waterlinie en de loopgraafbrug; Foto Peter van Trijen, 10 november 2011 |
Andere interessante trekpleisters zijn de zichtbaar gemaakte aanvalslinies (loopgraven) van de Fransen uit 1747, inclusief een replica van een Franse batterij (geschutsopstelling), die beschermd wordt door uit wilgentenen gevlochten schanskorven. En voorts de locatie van een verdedigingsbastion (de Ster van Eggers) tussen Fort de Roovere en de Franse loopgraven, welke daar tot 1784 gelegen heeft. De locatie is thans geaccentueerd d.m.v. een haag van wilgentenen.
Vanaf het hoger gelegen deel van Fort de Roovere kan men door de in het bos gekapte zichtlijnen, de batterij met de loopgraven en de Ster van Eggers zien liggen.
Nabij Fort de Roovere (aan de Ligneweg vlakbij de Schansbaan) vindt u een parkeerplaats. Op diverse plaatsen in het gebied zijn rustplekken aangebracht, informatieborden geplaatst en wandelroutes aangegeven.
Voor meer gedetailleerde informatie over – onder meer – de onderdelen en de geschiedenis van de West Brabantse Waterlinie, verwijzen wij naar de rubrieken Waterlinie en Geschiedenis in de verticale balk links.
